ทําเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายมลพิษ” (Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)
08/08/2023
ทําเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายมลพิษ” (Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)
08/08/2023
ทําเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายมลพิษ” (Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)
PRTR คืออะไร
Pollutant Release and Transfer Registers (PRTR) หรือ ทําเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายมลพิษ หมายถึงฐานข้อมูลของชนิด และปริมาณของมลพิษที่มีการนําเข้า ผลิตขึ้น ใช้ไป รวมถึงปลดปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม (ทางอากาศ ดิน และน้ำ) และเคลื่อนย้ายออกจากสถานประกอบการ ทั้งในรูปของผลิตภัณฑ์และของเสียเพื่อนําไปบําบัดหรือกําจัด โดยจะรายงานในรูปของปริมาณต่อระยะเวลา เช่น กิโลกรัม/ ปี ทางสถานประกอบการจะต้องมีการปรับปรุงข้อมูลทุกปี และต้องมีการเผยแพร่ข้อมูลสู่สาธารณะ เช่น ผ่านทางระบบอินเตอร์เน็ต หรือทางสิ่งพิมพ์ เป็นต้น แต่การเผยแพร่จะได้รับการยกเว้นในส่วนข้อมูลที่เป็นความลับทางการค้า
ความต้องการให้มีการจัดทำ PRTR
เดิมชุมชนที่ตั้งอยู่ใกล้โรงงานอุตสาหกรรม อาจไม่มีโอกาสได้รับทราบข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ การผลิต หรือการปลดปล่อยสารเคมีอันตรายของโรงงานที่อาจจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชน แต่หลังจากการเกิดเหตุการณ์รั่วไหลของสารเคมีจากโรงงานยูเนี่ยน คาร์ไบด์ ที่ตั้งอยู่ในเมืองโบพาล ประเทศ อินเดีย เมื่อปี พ.ศ. 2527 ซึ่งทำให้มีผู้เสียชีวิตและได้รับบาดเจ็บจำนวนมาก รวมถึงการเกิดสารเคมีรั่วไหลใน รัฐเวสท์เวอร์จิเนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ทำให้ประชาชนที่อาศัยอยู่ในชุมชนที่อยู่ใกล้กับที่ตั้งของโรงงานเกิดความ ตระหนักถึงอันตราย และเรียกร้องให้โรงงานทำการเปิดเผยข้อมูลให้สาธารณะได้รับทราบ ดังนั้น ในปี พ.ศ. 2529 ประเทศสหรัฐอเมริกาจึงออกกฎหมาย Emergency Planning and Community Right-to-Know Act (EPCRA) เพื่อให้สถานประกอบการจัดทำข้อมูลเกี่ยวกับการปลดปล่อยสารเคมีสู่สิ่งแวดล้อม (Toxic Release Inventory) ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็นต้นกำเนิดของ PRTR ส่วนในการจัดทำ PRTR ในประเทศอื่นๆ เกิดขึ้นหลังจาก การประชุมสุดยอดสิ่งแวดล้อมโลก (Earth Summit) ณ นครริโอ เดอ จาเนโร ประเทศบราซิล เมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2535 ซึ่งได้มีการสนับสนุนเกี่ยวกับสิทธิในการรับรู้ข้อมูลของประชาชนเกี่ยวกับการใช้สารเคมี และสถิติการปลดปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม (Emission Inventories) และได้พัฒนามาเป็น PRTR ซึ่งปัจจุบัน ประเทศที่พัฒนา แล้วหลายแห่ง เช่น สหรัฐอเมริกา คานาดา กลุ่มประเทศส่วนใหญ่ในสหภาพยุโรป ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ เม็กซิโก แอฟริกาใต้ ฯลฯ ได้มีการนําระบบนี้มาใช้ในการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับโรงงานอุตสาหกรรม และ พบว่าช่วยให้ปริมาณการปลดปล่อยมลพิษสู่สิ่งแวดล้อมของโรงงานในแต่ละปีลดลงเป็นจำนวนมาก
สำหรับในประเทศไทย กรมควบคุมมลพิษเคยมีโครงการให้มีการจัดทำระบบ PRTR สำหรับโรงงาน อุตสาหกรรมเมื่อปี 2543-2547 แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จเนื่องจากติดขัดปัญหาหลายประการ ต่อมาในปี 2553 กรมควบคุมมลพิษ ร่วมกับกรมโรงงานอุตสาหกรรม และ Japan International Cooperation Agency (JICA) ได้ร่วมลงนามในการจัดทำโครงการ The Development of Basic Schemes for Pollutant Release and Transfer Register System: PRTR in the Kingdom of Thailand โดยจะใช้จังหวัดระยองเป็นพื้นที่นําร่องใน การศึกษา โดยมีระยะเวลาของโครงการ 4 ปี นอกจากนี้ ประเทศไทยมีเป้าหมายในการจัดให้มีการจัดทำPRTR ภายใต้แผนจัดการระดับชาติเพื่อการปฏิบัติตามอนุสัญญาสตอกโฮล์ม ว่าด้วยสารพิษที่ตกค้างยาวนาน ภายในปี พ.ศ. 2555 และแผนปฏิบัติการระดับโลกภายใต้ยุทธศาสตร์การดําเนินงานระหว่างประเทศว่าด้วยการจัดการ สารเคมี (Strategic Approach to International Chemicals Management: SAICM) ภายใน ปี พ.ศ. 2554-2558
ประโยชน์ของการทำ PRTR
การที่สถานประกอบการมีการจัดทำ PRTR ก่อให้เกิดผลดีหลายประการ ได้แก่
ชนิดของสารมลพิษที่ต้องจัดทำรายงาน
ชนิดของมลสารที่ต้องจัดทำรายงานในแต่ละประเทศจะมีความแตกต่างกัน สำหรับประเทศไทยปัจจุบันจะยึดตามประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เรื่อง กำหนดประเภทหรือชนิดของโรงงานที่ต้องจัดทำรายงานชนิดและปริมาณ สารมลพิษที่ระบายออกนอกโรงงาน พ.ศ. 2553 ลงวันที่ 16 กรกฎาคม 2553 ส่วนวิธีการในการตรวจวัดปริมาณ จะยึดตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง การจัดทำรายงานชนิดและปริมาณมลพิษที่ระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2550 ลงวันที่ 16 สิงหาคม 2550
เราสามารถคาดการณ์ปริมาณการปลดปล่อยมลพิษได้อย่างไร
วิธีที่นิยมใช้ในการคาดประมาณปริมาณการปลดปล่อยมลพิษอยู่ 4 วิธี ได้แก่ การตรวจวัด (Measurement) การ จัดทำมวลสมดุล (Mass Balance) การใช้สัมประสิทธิ์การปลดปล่อยมลพิษ (Emission Factor) และการใช้หลัก ทางวิศวกรรม (Engineering Calculation/Engineering Judgement)
ที่มา : สำนักสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 13 (ชลบุรี) .//(2560). //ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ “ทําเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายมลพิษ” (Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR) .//สืบค้นเมื่อ 24 พฤษจิกายน 2566, /จาก/https://reo13.mnre.go.th/th/information/more/1427/page/10